KONCEPCJA POEZJI

Na fraszki i pieśni J. Kochanowskiego miała wpływ literatura Horacego, Owidiusza i Wergiliusza . „Czego chcesz od nas Panie” to Bóg panuje nad człowiekiem, bo on go stworzył.

Stwórca jest bliski człowiekowi, jest dobry, szczodrobliwy, łaskawy, hojny, nie skąpi dóbr stworzył piękny, przyjazny, harmonijny, dający radość człowiekowi świat człowiek może w nim pokładać nadzieje. Nawiązanie do stoicyzmu, życie jest zgodne z zasadami cnoty, zachowanie umiaru.

Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary?

Czego za dobrodziejstwa, którym nie masz miary?

Kościół Cię nie ogarnie, wszędy pełno Ciebie:

I w otchłaniach, i w morzu, na ziemi, na niebie.

Hieronim Morsztyn w Światowych rozkoszach nawiązuje do epikureizmu, czyli do poznania ziemskich rozkoszy, używania życia, bo rozkosze ziemskie różnią się od niebiańskich:

Moja rzecz jest opisać świeckie delicje,
Których każdy, póki żyw, niech, jak chce, zażyje.
Bo po śmierci, acz wierzym o wiecznej radości,
Daleka ta od ziemskich będzie rozpustności.

Do antyku powraca też Urszula Kozioł w LARUM z tomu Smuga i promień, 1965. Nawiązuje do Antygony. Stanisław Grochowiak Ikar:

Oto Ikar wzlatuje. Kobieta nad balia zanurza ręce.
Oto Ikar upada. Kobieta nad balią napręża kark.
Oto Ikar wzlatuje. Kobieta czuję kręgosłup jak łunę.
Oto Ikar upada. W Kobiecie jest ból i spoczynek.

Maria Pawlikowska- Jasnorzewska - Nike:

Ty jesteś jak paryska Nike z Samotraki,
O miłości nieuciszona!
Choć zabita, lecz biegniesz z zapałem jednakim(…)

Zbigniew Herbert - Nike która się waha:

Najpiękniejsza jest Nike w momencie
Kiedy się waha
Prawa ręka piękna jak rozkaz
Opiera się o powietrze
Ale skrzydła drżą(…)

Na co dzień nie zdajemy sobie sprawy z tego ile tak naprawdę zawdzięczmy antykowi. Wiele tych powiązań nie zauważamy na co dzień. Starożytna kultura grecka ukształtowała w dużej mierze naszą cywilizację. Liczne mity pochodzące ze starożytności odzwierciedlają się we współczesności.



___________________________________________________________________

1 Czesław Hernas, Barok, Państwowe wydawnictwo naukowe, Warszawa 1976.
2 Maria Adamczyk, Starożytność-oświecenie, WSIP, Warszawa 2000.